Trong những năm vừa qua, tỉnh Hải Dương đã chú trọng quy hoạch vùng trồng cây ăn quả tập trung tại các huyện Thanh Hà, Chí Linh; cây rau màu tập trung tại các huyện Cẩm Giàng, Kinh Môn và Gia Lộc. Việc quy hoạch trồng cây nông nghiệp tập trung đã mang lại hiệu quả rõ rệt cho sản xuất nông nghiệp, cũng như lợi ích cho người nông dân. Để sản xuất nông nghiệp bền vững, những mặt hàng nông sản chủ lực và thực phẩm chế biến mang lại giá trị kinh tế cao cần phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động XTTM, đưa hoạt động này theo chiều sâu và có trọng điểm.

Trong giai đoạn 2011-2015, đặc biệt là trong năm 2016, tỉnh Hải Dương đã chỉ đạo Sở Công Thương, trực tiếp là Trung tâm Xúc tiến thương mại thường xuyên tổ chức các hoạt động XTTM hàng nông sản và thực phẩm chế biến, đặc biệt là những đặc sản như vải, ổi, na và một số mặt hàng chủ lực khác tại tỉnh và tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Lào Cai, Lạng Sơn với quy mô lớn, có trọng điểm; được các doanh nghiệp siêu thị lớn và đối tác đánh giá cao.

Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Nguyễn Anh Cương giới thiệu sản phẩm nông sản của tỉnh tại Hội nghị Xúc tiến tiêu thụ hàng nông sản tại Hà Nội năm 2015

Bên cạnh sự quan tâm, đầu tư từ địa phương, các doanh nghiệp sản xuất, chế biến và kinh doanh nông sản xuất khẩu của tỉnh còn được Ban quản lý Dự án Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu thông qua hệ thống xúc tiến thương mại địa phương (Cục Xúc tiến thương mại) hỗ trợ tham gia nghiên cứu, khảo sát thị trường Dubai (UAE) và một số nước khác. Thông qua đó đã giúp các doanh nghiệp có thêm nhiều cơ hội gặp gỡ, giao thương và ký kết hợp đồng xuất khẩu thành công các mặt hàng nông sản...

Tuy nhiên, để hoạt động XTTM hiệu quả hơn nữa, ngoài sự vào cuộc của các cấp, các ngành thì phía các doanh nghiệp sản xuất, chế biến và kinh doanh nông sản, thực phẩm xuất khẩu của tỉnh cần chủ động đầu tư cơ sở vật chất và nguồn lực, tích cực tham gia các chương trình XTTM trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, người sản xuất nông sản phải thường xuyên áp dụng những quy trình sản xuất sạch như Viet Gap và Global Gap để cung cấp cho thị trường những sản phẩm đảm bảo sức khoẻ người tiêu dùng.  

Vẫn biết xúc tiến thương mại là hoạt động không thể thiếu trong chuỗi các hoạt động sản xuất, kinh doanh của mỗi đơn vị doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. Bởi XTTM chính là công cụ để phát triển, lưu thông hàng hóa, tăng thị phần, tăng doanh số cho doanh nghiệp, đơn vị, hợp tác xã và cả các hộ kinh doanh, đồng thời là phương tiện để phát triển quan hệ bạn hàng, tìm kiếm và mở rộng đối tác kinh doanh và cũng là cầu nối giữa sản xuất với tiêu dùng.

Thiếu thông tin thị trường đích là điều mà hầu hết các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp phải bởi doanh nghiệp thường chưa chú trọng tới việc nghiên cứu hoặc khảo sát kỹ thị trường trước khi tham gia các hoạt động XTTM và chào hàng tới đối tác. Đôi khi các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh nông sản và thực phẩm chế biến nhỏ và vừa mải tập trung cho công tác xúc tiến xuất khẩu mà bỏ ngỏ thị trường trong nước, khiến thị trường dần bị xâm chiếm bởi nông sản ngoại và chính doanh nghiệp đã vô tình đánh mất thị trường nội địa vào tay các doanh nghiệp nước ngoài. Thậm chí đã có trường hợp hàng xuất khẩu bán rẻ hơn hàng trong nước như giá dưa hấu năm 2014 tại cửa khẩu Tân Thanh, tỉnh Lạng Sơn chỉ 2.000 đồng một kg trong khi người tiêu dùng tại Hải Dương, Hà Nội, Hải Phòng và nhiều tỉnh, thành phố khác vẫn phải mua dưa hấu với giá 10.000đ/kg. Hay giá thanh long tại Bình Thuận năm 2015 chỉ từ 500 đến 1.000 đồng mỗi kg, rẻ đến nỗi phải đổ cho bò ăn trong khi giá bán tại các tỉnh, thành phố phía Bắc lại cao từ 12.000đ/kg trở lên. Một thị trường tiêu thụ lớn của chính người Việt bị bỏ ngỏ, phải chăng công tác thông tin thị trường của các doanh nghiệp còn yếu và thiếu hay doanh nghiệp chưa quan tâm tới thị trường nội địa?

Đa phần do tiềm lực tài chính và nhân lực của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tỉnh có hạn nên thường bị động trong các hoạt động XTTM và hay trông chờ vào sự hỗ trợ kinh phí của Nhà nước. Tuy nhiên không phải đơn vị nào cũng như vậy. Cuối tháng 5/2016, tranh thủ chuyến công tác của đoàn doanh nghiệp nhập khẩu nông sản thực phẩm đến từ Hàn Quốc tới Việt Nam, được sự giới thiệu của Trung tâm Xúc tiến thương mại Hải Dương, Công ty TNHH MTV Hưng Việt đã chủ động mời đoàn 12 doanh nghiệp Hàn Quốc đến tham quan, tìm hiểu về sản phẩm và làm việc với Công ty, được phía đối tác đánh giá rất cao về sự chuyên nghiệp và ký hợp đồng thu mua sản phẩm.

Lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Hải Dương rất quan tâm tới công tác xúc tiến tiêu thụ vải quả và hàng nông sản của tỉnh. (Ảnh VHH)

Tại Hội nghị tổng kết công tác xúc tiến thương mại với hàng nông sản tỉnh Hải Dương năm 2015, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Hải Dương Nguyễn Anh Cương đã nhấn mạnh “Chúng ta phải sản xuất ra nông sản và thực phẩm chế biến đủ tiêu chuẩn xuất khẩu với chất lượng tốt, trước hết là để phục vụ người Việt Nam, sau mới tính đến chuyện xuất khẩu. Các doanh nghiệp đang quá coi trọng thị trường xuất khẩu trong khi thị trường trong nước bị bỏ ngỏ”. Phó Chủ tịch đã dẫn chứng: “Với sản lượng vải thiều trung bình hàng năm của tỉnh là 50.000 tấn, chúng ta chỉ cần phân phối tốt ngay tại thị trường trong nước cũng chưa đủ cho mỗi người 1kg chứ còn đâu để xuất khẩu”, quả thật quá đúng. Thực tế cho thấy nhiều người dân ở những vùng sâu, vùng xa thậm chí vài năm cũng chưa biết đến hương vị của quả vải thiều như thế nào.

Để hoạt động XTTM đối với nhóm hàng nông sản và thực phẩm chế biến thực sự hiệu quả, mang lại giá trị kinh tế cao cho người sản xuất nông nghiệp và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, thực phẩm là rất cần thiết. Ngoài quả vải, các nông sản, thực phẩm chế biến khác của tỉnh có chất lượng tốt sẽ được tiêu thụ tốt trong nước và xuất khẩu ổn định ra thị trường nước ngoài. Từ đó, doanh nghiệp nước ngoài sẽ chủ động tìm đến Việt Nam để đặt hàng thay vì doanh nghiệp trong tỉnh phải đi tìm đối tác nhập khẩu.

Bên cạnh sự quan tâm định hướng và hỗ trợ về vật chất, tinh thần của UBND tỉnh và các đơn vị làm xúc tiến thương mại từ Trung ương đến địa phương, các doanh nghiệp, hiệp hội, hợp tác xã và cơ sở sản xuất, chế biến nông sản, thực phẩm cần tích cực, chủ động học hỏi kinh nghiệm và nâng cao năng lực thu thập thông tin thị trường để tham gia các chương trình XTTM thành công. Đây sẽ là đòn bẩy nâng tầm giá trị nông sản và thực phẩm của tỉnh lên tầm cao mới, giúp ổn định sản xuất nông nghiệp nông thôn, bảo đảm an sinh xã hội tại địa phương./.