Năng lượng là một trong các yếu tố thúc đẩy phát triển sản xuất và đời sống xã hội. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, năng lượng là một trong những điều kiện vật chất quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội và có thể lấy mức tiêu thụ năng lượng để đánh giá trình độ phát triển của một quốc gia.

Năng lượng bao gồm nhiên liệu, điện năng, nhiệt năng thu được trực tiếp hoặc thông qua chế biến từ các nguồn tài nguyên năng lượng không tái tạo và tái tạo. Ở nước ta hiện nay, các nguồn năng lượng hóa thạch là nguồn năng lượng quan trọng nhất. Trừ các sinh khối truyền thống, nhiên liệu hóa thạch được sử dụng nhiều nhất là dầu mỏ, than đá, khí thiên nhiên… Tuy nhiên, nhiên liệu hóa thạch là nguồn tài nguyên không tái tạo được và trữ lượng của các nguồn nhiên liệu hóa thạch là có hạn nên vấn đề an ninh năng lượng đang bị đe dọa khi chúng ta đang phải đối diện với nguy cơ cạn kiệt nguồn nhiên liệu này trong tương lai không xa. Vì vậy, tiết kiệm năng lượng là vấn đề lớn của toàn xã hội. Việc này mang lại nhiều lợi ích, không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, làm tăng hiệu quả kinh tế mà còn bảo vệ môi trường sinh thái. Sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả cũng chính là giải pháp phát triển bền vững chung của doanh nghiệp nói riêng và toàn xã hội nói chung.

Đối với các ngành sản xuất, chi phí năng lượng là một trong những cơ sở để xác định giá thành sản phẩm. Tiết kiệm năng lượng là hạn chế đến mức thấp nhất mức tiêu hao trong quá trình sản xuất và chế biến sản phẩm. Có rất nhiều phương pháp để tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu chi phí trong sản xuất như: Sử dụng các thiết bị hiện đại, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cải thiện hệ thống cung cấp năng lượng để giảm tiêu hao, chỉ sử dụng các thiết bị có công suất phù hợp, tránh sự lãng phí không cần thiết, giáo dục ý thức tiết kiệm năng lượng cho các cán bộ, công nhân viên và toàn thể lãnh đạo…

Với tầm quan trọng đó, trong những năm gần đây lĩnh vực tiết kiệm năng lượng luôn được Nhà nước đặc biệt quan tâm. Cho đến nay, hàng loạt các chế độ, chính sách liên quan đến lĩnh vực tiết kiệm năng lượng đã được ban hành và triển khai thực hiện như: Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ngày 17/6/2010; Nghị định số 21/2011/NĐ-CP ngày 29/3/ 2011 của Chính phủ Quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Thông tư số 09/2012/TT-BCT ngày 20/4/2012 của Bộ Công Thương quy định về việc lập kế hoạch, báo cáo thực hiện kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, thực hiện kiểm toán năng lượng. Trong đó quy định trách nhiệm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong từng ngành nghề, lĩnh vực cụ thể. Đặc biệt là trách nhiệm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và vai trò của người quản lý năng lượng tại các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.

Theo khoản 2 Điều 35 Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: Người quản lý năng lượng có trách nhiệm giúp người đứng đầu cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm thực hiện các nhiệm vụ như: Xây dựng kế hoạch hàng năm và 5 năm về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Tổ chức mạng lưới quản lý hoạt động sử dụng năng lượng, áp dụng mô hình quản lý năng lượng; Thực hiện biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả theo mục tiêu và kế hoạch đã được phê duyệt; Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Theo dõi nhu cầu tiêu thụ năng lượng của thiết bị và toàn bộ dây chuyền sản xuất; sự biến động của nhu cầu tiêu thụ năng lượng liên quan đến việc lắp đặt mới, cải tạo, sửa chữa thiết bị sử dụng năng lượng; thực hiện chế độ báo cáo định kỳ theo quy định; Tổ chức thông tin, tuyên truyền, đào tạo, tập huấn trong hoạt động sử dụng năng lượng.

Do đó, người quản lý năng lượng có vai trò rất quan trọng trong kế hoạch thực hiện chiến lược tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp và có trách nhiệm thường xuyên theo dõi quá trình hoạt động để tìm ra giải pháp tiết kiệm năng lượng, góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng doanh thu và tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngoài ra, người quản lý năng lượng được lãnh đạo doanh nghiệp giao nhiệm vụ xây dựng mô hình quản lý năng lượng tại đơn vị, tổ chức kiểm toán năng lượng sơ bộ để xác định những khu vực có tỷ trọng tiêu thụ năng lượng cao, các khu vực có tiềm năng tiết kiệm năng lượng, qua đó tập trung cải tạo, tìm kiếm các sáng kiến cải tiến, đưa ra giải pháp đầu tư công nghệ để đạt được mục tiêu tiết kiệm năng lượng tiêu thụ hàng năm.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Hải Dương có 47 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm theo Quyết định số 1357/QĐ-TTg ngày 11/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm năm 2015. Với vai trò quản lý nhà nước về năng lượng trên địa bàn tỉnh, năm 2014 và 2016 Sở Công Thương Hải Dương đã phối hợp với Tổng Cục Năng lượng tổ chức 02 khóa đào tạo “Người quản lý năng lượng” cho các doanh nghiệp sử dụng năng lượng trong tỉnh nhằm trang bị các kiến thức hữu ích hỗ trợ người quản lý năng lượng tại các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, góp phần hoàn thành tốt việc triển khai thực hiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả./.