Đan Mạch nằm ở Bắc Âu, diện tích 43.094 km2, dân số 5.475.791 người. Đan Mạch có nền công nghiệp phát triển. Tổng thu nhập quốc dân năm 2008 là 344,44 tỷ USD. GDP bình quân đầu người là 57.207 USD. Số người có việc làm 75,7% trên tổng số người trong độ tuổi lao động.
Các Công đoàn Đan Mạch được tổ chức theo mô hình nghề nghiệp, người lao động có quyền tham gia hoặc không tham gia bất cứ Công đoàn nào.
Với quan niệm: nếu người lao động được bảo vệ khỏi bị sa thải – bằng các quy định hay thông báo trước thời gian nghỉ việc dài sẽ làm cho doanh nghiệp khó có thể thích ứng với thực tế hiện tại vì sẽ mất năng lực cạnh tranh, nên việc tuyển dụng và sa thải lao động tại Đan Mạch khá dễ dàng. Luật pháp không can thiệp sâu vào quan hệ Công đoàn – người lao động – giới chủ. Việc điều chỉnh thị trường lao động chủ yếu bằng TƯLĐTT. Tỷ lệ người lao động là đoàn viên Công đoàn rất cao (82% trong tổng số lao động trong đó 90% là lao động ở khu vực kinh tế tư nhân).
TƯLĐTT ở Đan Mạch được ký kết tại 3 cấp:
- Cấp Trung ương giữa Tổng Công đoàn (Liên kết của các tổ chức Công đoàn) và tổ chức giới chủ. TƯLĐTT này làm cơ sở cho việc thương lượng và ký kết TƯLĐTT ở cấp ngành Trung ương và cơ sở.
- Cấp ngành: giữa Công đoàn ngành Trung ương và giới chủ, làm cơ sở cho các doanh nghiệp thuộc ngành. Nhiều doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn cũng tự
nguyện áp dụng theo TƯLĐTT này.
- Cấp cơ sở: được ký giữa CĐCS và chủ doanh nghiệp. Trong trường hợp không có CĐCS thì công đoàn cấp trên cơ sở có thể trực tiếp yêu cầu doanh nghiệp tiến hành thương lượng ký kết TƯLĐTT.
Giai đoạn thương lượng để ký TƯLĐTT là giai đoạn khó khăn nhất: hai bên (Công đoàn và giới chủ) phải ngồi cùng nhau thảo luận từng vấn đề, phải có các thông tin thuyết phục đưa ra. Hai bên đều cố gắng bởi vì nếu không đạt được thoả thuận sẽ dẫn tới sự can thiệp của nhà nước. Có những vấn đề đã được Công đoàn nêu ra đàm phán nhiều lần và kết quả thắng lợi như người lao động khi ốm được trả 100% lương.
Thời hạn của TƯLĐTT do hai bên quy định, thời gian báo trước khi chấm dứt cũng do hai bên quy định.
Hai bên cũng quy định: Trong thời gian TƯLĐTTcó hiệu lực không được phép có bất cứ sự dừng việc nào (người lao động đình công hoặc NSDLĐ đóng cửa nhà máy). Chính vì vậy khi ký TƯLĐTT có lợi cho cả hai bên.
Bài học kinh nghiệm về ký kết TƯLĐTT ở Đan Mạch
Qua nghiên cứu, đối chiếu với Việt Nam, có thể rút ra một số điểm để tham khảo:
1. Xây dựng một cơ chế sao cho có sự cân bằng về lực lượng giữa tổ chức công đoàn và tổ chức của NSDLĐ. Chỉ khi đó mới thúc đẩy, duy trì việc hai bên ngồi vào bàn đàm phán, giúp TƯLĐTT cấp trên cơ sở đủ sức để điều chỉnh thị trường lao động theo hướng có lợi cho hai bên.
2. Trong điều kiện toàn cầu hoá, sự can thiệp sâu và trực tiếp của nhà nước dưới dạng pháp luật vào quan hệ lao động là không phù hợp. Chỉ có Công đoàn và NSDLĐ là biết rõ hơn ai hết về thị trường lao động. Những điều chỉnh của TƯLĐTT sẽ giúp điều chỉnh thị trường lao động kịp thời.
3. Chủ tịch CĐCS là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công của cơ chế TƯLĐTT ở Đan Mạch vì:
Chủ tịch CĐCS là người trực tiếp thương lượng. Họ được học một số khoá học của công đoàn và họ phải thể hiện được niềm tin và ý chí của người lao động, nếu không họ không được tín nhiệm, không tồn tại.
Cơ chế bảo vệ cán bộ CĐCS được đặc biệt quan tâm thể hiện từ TƯLĐTT đầu tiên cuối thế kỷ 19, từ đó đến nay các vụ phân biệt đối xử với cán bộ CĐCS đều được cán bộ CĐ cấp trên kiên trì can thiệp. Nếu phát hiện ra lỗi, bên phân biệt đối xử phải bồi thường rất lớn. Luật pháp nghiêm minh, con người luôn tôn trọng pháp luật.
4. Quỹ đình công là vũ khí lợi hại để người lao động đình công gây sức ép khi thương lượng bế tắc.
(Kỳ sau đăng tiếp các nước khác). Nguồn Bài: |