Theo Bộ luật lao động của nước CHXHCN Việt Nam quy định chỉ có tổ chức Công đoàn mới có quyền đại diện cho người lao động trong doanh nghiệp ký kết thoả ước lao động tập thể (TƯLĐTT). Việc ký được TƯLĐTT có nhiều điều khoản có lợi cho người lao động là việc CNLĐ và đoàn viên công đoàn mong muốn. Nếu HĐLĐ là văn bản thoả thuận riêng của từng người lao động với NSDLĐ thì TƯLĐTT là văn bản thoả thuận giữa tập thể lao động và NSDLĐ về quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên trong quan hệ lao động.
TƯLĐTT trong doanh nghiệp chính là sự cụ thể hoá, xác định rõ quyền lợi, nghĩa vụ của NSDLĐ và người lao động phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp và địa phương. Những cam kết trong TƯLĐTT là những điều bằng và cao hơn Luật, ngoài Luật có lợi cho người lao động mới được pháp luật thừa nhận. Vì vậy trong HĐLĐ của từng cá nhân có các điều khoản về quyền lợi còn thấp mà khi ký TƯLĐTT có các điều khoản cao hơn thì được thực hiện theo TƯLĐTT.
Khi ký được TƯLĐTT tạo ra tiền đề để hai bên Công đoàn và NSDLĐ thường xuyên ngồi bàn bạc các công việc liên quan đến Công đoàn, người lao động và doanh nghiệp; thêm một lần để cả hai phía và người lao động hiểu thêm pháp luật và tình hình thực tế doanh nghiệp, địa phương, khu vực. Nó cũng là thông lệ quốc tế mà các doanh nghiệp ở các nước trên thế giới thực hiện quyền bình đẳng, quyền được tôn trọng của người lao động. Nó thể hiện nhân quyền mà bất cứ nhà đầu tư nước ngoài nào đến Việt Nam đều đã biết.
Luật Lao động quy định việc thương lượng, ký kết TƯLĐTT phải đảm bảo: không
trái với quy định của pháp luật lao động và pháp luật khác, không trái với đạo đức, văn hoá, thuần phong mỹ tục của dân tộc, thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, công khai. Có những điều khoản, thoả thuận có lợi hơn so với quy định của pháp luật. Khi những thoả thuận về lợi ích được thực hiện sẽ trở thành quyền của người lao động.
Khi ký được TƯLĐTT sẽ có lợi:
Khẳng định được trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình và đảm bảo quyền lợi cho bên kia.
- Là cơ sở để đảm bảo và nâng cao quyền lợi của người lao động.
- Giúp việc thực hiện nội quy lao động của doanh nghiệp được tốt hơn.
- Giúp doanh nghiệp quản lý lao động và sản xuất kinh doanh tốt hơn.
- Giảm mâu thuẫn, tranh chấp trong lao động.
- Góp phần nâng cao vị trí vai trò và hiệu quả hoạt động Công đoàn.
- Góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ.
Nội dung cơ bản của TƯLĐTT
Tuỳ từng điều kiện, trường hợp cụ thể mà nội dung TƯLĐTT có thể bao gồm nhiều điều khoản khác nhau. Nhiều đơn vị xây dựng nhiều điều khoản nhưng thực chất chỉ chép lại Luật thì không cần thiết mà chỉ cần ghi: hai bên cam kết thực hiện đúng các quy định của pháp luật lao động, Công đoàn và các pháp luật khác là đủ. Các điều còn lại nên bàn về các quy định, các lợi ích mà Luật không nêu. Một bản TƯLĐTT có nội dung cơ bản là:
- Việc làm và đảm bảo việc làm.
- Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi.
- Tiền lương, phụ cấp lương, thưởng.
- Định mức lao động.
- An toàn lao động, vệ sinh lao động.
- Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế và các loại hình bảo hiểm khác.
- Cơ chế giải quyết tranh chấp lao động.
- Những thoả thuận khác như: chế độ chính sách ưu đãi của doanh nghiệp về nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người lao động.
- Những đảm bảo hoạt động của Công đoàn.
1. Ban chấp hành CĐCS thành lập nhóm (gồm một số cá nhân) có khả năng tập hợp ý kiến người lao động xây dựng thành văn bản đề xuất với NSDLĐ nghiên cứu để tiến hành thương lượng (với đơn vị chưa có TƯLĐTT thì xây dựng bản TƯLĐTT hoàn chỉnh. Với đơn vị đã có TƯLĐTT thì xây dựng các điều khoản cần bổ sung, thay thế...)
2. Tiến hành thương lượng, đàm phán. Khi không thống nhất được thì đưa ra lấy ý kiến người lao động. Phải được trên 50% số người lao động tán thành thì mới đưa vào thương lượng. Việc thương lượng đàm phán có thể diễn ra nhiều lần, kéo dài nhiều ngày, cần tham khảo ý kiến cấp trên, các chuyên gia...
3. Nếu hai bên thoả thuận được thì tổ chức lấy ý kiến người lao động. Nếu không được trên 50% số người lao động tán thành thì tiến hành thương lượng lại.
4. Khi hai bên tán thành các điều khoản (sau khi đã thêm bớt, điều chỉnh...) thì tiến hành ký TƯLĐTT. Đại diện Ban chấp hành CĐCS là chủ tịch và NSDLĐ (hoặc người được uỷ quyền) tổ chức lễ ký.
5. Sau khi ký TƯLĐTT thì tiến hành đăng ký với Sở lao động – TBXH. Sau 15 ngày nếu Sở Lao động – TBXH không có ý kiến chỉnh sửa, bổ sung gì trong bản TƯLĐTT, có công văn thừa nhận tính hợp pháp của bản TƯLĐTT thì bản TƯLĐTT chính thức có hiệu lực. CĐCS lập thành 04 bản gửi các nơi: Ban chấp hành CĐCS, NSDLĐ, Công đoàn cấp trên và Sở Lao động – TBXH.
6. Ban chấp hành CĐCS phối hợp với NSDLĐ tuyên truyền cho CNLĐ hiểu và thực hiện theo TƯLĐTT.
7. Ban chấp hành CĐCS cùng những người lao động giám sát việc thực hiện TƯLĐTT có đúng không. Định kỳ đánh giá và đề xuất việc sửa chữa bổ sung TƯLĐTT mới cho phù hợp. Khi ký lại sẽ tiến hành trình tự như ban đầu./. Nguồn Bài: |