Tôi được tham gia cùng đoàn cán bộ Công đoàn Công nghiệp Việt Nam thăm và trao đổi công tác tại Singapore từ 23-29/4/2004 theo lời mời của Công đoàn ngành Thực phẩm và Đồ uống Singapore.

Một tuần trên đất bạn, được thăm, giao lưu gặp gỡ và trao đổi kinh nghiệm công tác với cơ quan Thường trực Công đoàn ngành Thực phẩm và đồ uống Singapore, Ban đối ngoại Đại hội Công đoàn Singapore (NTUC), hợp tác xã Siêu thị toàn quốc Đại hội Công đoàn Singapore, Bộ nhân lực Singapore, dự một Đại hội Công đoàn cơ sở...

Thăm khu vui chơi tổng hợp, thăm hai sân golf, khu nhà nghỉ, trung tâm giới thiệu việc làm và thăm đảo Sentosa, xem biểu diễn nhạc nước với Laser.

            Một tuần làm việc, đi nhiều nơi do bạn dẫn đi, vào cả khu chung cư của người lao động, thăm vườn chim Judong (nơi nuôi rất nhiều chim đẹp quý hiếm) đi tàu điện ngầm, thăm và làm việc với Công đoàn nhà máy Bia Tiger, dự bữa cơm công nghiệp tại nhà máy, ăn các bữa ăn bình dân tại khu chung cư của người lao động, thăm bãi biển của Công đoàn quản lý… Tất cả tôi đã nghe và thấy:

1.Singapo, đất nước xanh – sạch – đẹp:

Đó là cảm nhận đầu tiên của mỗi du khách khi đến đất nước Singapore. Ngoài nhà cửa, đường phố, công trình thì bất cứ khoảng đất trống nào cũng có thảm cỏ và cây xanh. Hai bên đường phố, đường quốc lộ là hàng hoa giấy nhiều màu, hoa mẫu đơn đỏ được cắt tỉa gọn gàng, hàng cây cau cảnh, mây cảnh rồi đến cổ thụ.

Cảm giác trên nhiều đoạn đường, du khách đang đi trong công viên. Singapore nằm gần đường xích đạo, nắng nóng nhiều nên Nhà nước chủ trương trồng nhiều cây, giữ thảm cỏ chống xói mòn và giữ độ ẩm cho đất. trên nhiều bức tường đá ngăn đất lở, trên nhiều trụ cầu vượt, người ta trồng các loại cây có thân leo bám chặt tạo nên những bức tường màu xanh. Nhờ trồng nhiều loại cây xanh, có chính sách bảo vệ môi trường mà chim ở Singapore rất nhiều. Rất nhiều con sáo mỏ vàng đậu trên đường phố, trong khu sảnh của nhà hàng, khách sạn, công sở. Không ai được đuổi bắt chim. ở vườn chim Judong có rất nhiều loài chim quý hiếm, có những đàn sếu đẹp đông tới vài trăm con bên hồ nước. Chúng không bị quây nhốt mà nhởn nhơ giữa thiên nhiên.

Đường phố, khu chung cư, các công trình vui chơi công cộng và các siêu thị đều rất sạch. Singapore được mệnh danh là đất nước sạch nhất thế giới. Chính vì đâu đâu cũng sạch nên khi đi đường, vào công viên hay bất cứ đâu, du khách không bị bụi bám vào, cả không gian đều trong sạch.

Singapore sạch còn vì một lẽ khác, đây là quốc đảo rất ít nước ngọt. Singapore phải mua nước ngọt của Malaysia. Vì vậy trên tất cả các khu vực đường phố, bãi trống , sân chơi… có nước mưa rơi xuống đều được dẫn đến máng nước, dẫn về các con sông đào (đã được xây dựng bằng bêtông) để dẫn đến một hồ chứa nước ngọt lớn dự trữ và chế biến nước ngọt sinh hoạt.

Bạn cho biết khi nhà máy xử lý nước sinh hoạt này hoạt động cung cấp nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt, ông Giám đốc nhà máy phải uống cốc nước đầu tiên trước các phương tiện thông tin đại chúng nhằm khẳng định nước của Singapore hoàn toàn đảm bảo chất lượng.

Đâu đâu cũng xanh, đâu đâu cũng sạch. Các ngôi nhà cao tầng, khu chung cư, công sở, nhà máy, công trình được thiết kế một cách chi tiết và tổng thể tạo nên một phong cách hiện đại, đẹp hài hòa. Ngôi nhà cao nhất Singapore là 72 tầng (295m).

Đi một tuần trên đất Singapore, tôi không gặp một ngôi nhà ống nào, một con hẻm nào. Tất cả là nhà cao tầng, các khu chung cư, các công trình được thiết kế đồng bộ: có nơi để xe, có nhà vệ sinh, có cây xanh, thảm cỏ… Tại các khu chung cư đều có cửa hàng mua bán, thư viện, cửa hàng ăn phục vụ tất cả mọi người. Bạn cho biết: Việc thiết kế phòng ở trong các khu chung cư phải được tính đến yếu tố dân tộc, tôn giáo, tự do tín ngưỡng của các nhân và các dân tộc. Ví dụ như giữa đạo Hồi ở lẫn giữa đạo ấn, đạo Phật đều không ảnh hưởng nhau; như có nhà nào đó ăn mắm tôm, thịt chó thì các căn hộ xung quanh không phải chịu mùi.

Các nhà giàu có thể mua nhà, thuê nhà biệt thự 2 tầng, nhiều phòng, có vườn hoa cây cảnh xung quanh. ở khu công viên có đường dành riêng cho người đi bộ, đường dành riêng cho người đi xe đạp, đường cho ôtô, xe máy, bãi để xe ôtô. Có cả các bếp ngoài trời để cho các gia đình, bạn bè đi vui chơi nướng thức ăn ngoài trời.

Giao thông Singapore rất thuận tiện, phần lớn là đường một chiều với 2 đến 6 làn xe ôtô, rất ít xe máy. Các xe máy tham gia giao thông cũng thường là xe phân khối lớn. Rất nhiều cầu vượt, hầm chui. Chúng tôi thường đi qua một hầm dài 2km, một hầm dài 800m với 4 làn xe ôtô một chiều. Singapore có đường tàu điện ngầm. Bạn có cho đoàn đi thử 2 ga để biết hệ thống tàu điện ngầm. Có hệ thống cáp treo nối đảo lớn với đảo Sentosa, có ôtô ray để thăm xung quanh đảo Sentosa – một đảo nhỏ hơn cạnh đảo lớn Singapore có tượng đài Sư tử mình cá (biểu tượng của Singapore) có rừng nguyên sinh, có nơi biểu diễn nhạc nước với các tia Laser (như khai mạc SEA GAME 22 tại sân Mỹ Đình – Hà Nội) .

Một tuần trên đảo Singapore không nghe một tiếng còi xe. Các phương tiện giao thông đều rất trật tự. Với ý thức như vậy và hệ thống giao thông thuận tiện, không thấy cảnh tắc đường mặc dù khi tan tầm mật độ xe có dày hơn. Đương nhiên đèn đỏ phải dừng và chờ đợi.

Mưa nắng ở Singapore cũng rất bất chợt, mây đến mây đi, mưa xuống, mưa xong đường phố lại sạch bong, không có đâu đọng nước, ngập nước, không có chỗ vệt nước bùn, nước đất chảy qua. Cũng có những xe chở vật liệu xây dựng, cũng có công trường nhưng làm việc rất quy củ, đúng quy tắc nên không làm bẩn đường giao thông.

Hệ thống điện, điện thoại của Singapore toàn đi ngầm làm cho không gian thoáng đãng và đảm bảo an toàn.

2.Đất nước văn minh, lịch sự, trật tự, kỷ cương:

Đến Singapore, du khách rất dễ nhận ra một phong cách công nghiệp, khẩn trương, đúng  giờ nhưng cũng rất trật tự.

Đến công sở, siêu thị, nhà hàng… đều được đón tiếp trọng thị với lời chào và nụ cười trên môi. Trên đường giao thông, trong các khu vui chơi, siêu thị, nhà hàng, nơi bán vé đều diễn ra nếp sinh hoạt văn minh trật tự. Người  đến trước giải quyết trước người đến sau giải quyết sau, không hề có chen lấn xô đẩy mặc dù ở ga tàu điện, cửa nhà hát rất đông người. Không có chợ xanh, chợ cóc, quán trên vỉa hè. Tôi không thấy trẻ em lang thang trên đường phố hay đá bóng trên thảm cỏ. Ngay cả khu chung cư cũng rất ít bóng trẻ em vì chúng được đưa đến trường học. Tại các khu công cộng, cả trong siêu thị nhà hàng đều có chỗ dành riêng cho người hút thuốc lá.

Bạn cũng biết và lắc đầu không chấp nhận được phong cách “Dô 100%” bia rượu như ở Việt Nam.

Trong bữa liên hoan chia tay đoàn Việt Nam, có gần đủ số ủy viên Ban chấp hành Công đoàn ngành Thực phẩm và đồ uống Singapore và các chủ tịch Công đoàn cơ sở nhưng khi ăn, mỗi người tự chọn riêng món ăn cho mình theo thực đơn, vì người trong Ban chấp hành có người theo các tôn giáo khác nhau, thuộc các tộc người khác nhau.

Một tuần trên đất Singapore, đoàn chúng tôi không gặp một cảnh sát giao thông nào trên đường, ngoại trừ 3 cảnh sát áp tải 1 xe chở tiền của Trung tâm siêu thị và cảnh sát ở sân bay. Điều đó thể hiện một xã hội rất nề nếp, trật tự, điều hành bằng các công cụ pháp luật, mọi người tự giác chấp hành pháp luật. Bạn luôn hướng dẫn chúng tôi thực hiện đúng luật pháp Singapore.

Nếu hút thuốc lá trong cầu thang máy bị phạt 500$ Singapore (tương đương 4.750.000 VNĐ). Đỗ xe sai quy định phạt 200$, khi bước chân vào thang máy, khi ra khỏi đều có lời chào, lời cảm ơn đã cài đặt sẵn (còn nhớ một thiếu niên Mỹ đến thăm Singapore có viết bậy lên tường bị phạt đánh 6 roi. Cả 2 tổng thống Mỹ: đương nhiệm là Bill Clinton, miễn nhiệm là George Bush (Bush cha) đứng ra xin được giảm 3 roi còn bị đánh 3 roi. Sự việc này báo chí của chúng ta đã đưa tin những năm trước đây).

Trước khung cảnh và phong cách văn minh, lịch sự, tự từng người cũng sẽ ý thức được chấp hành pháp luật nghiêm túc.

Mặc dù không sử dụng còi xe, các lái xe tham gia giao thông thực hiện rất tốt luật lệ, không ai tỏ ra vội vã khi rẽ, khi xin đường, khi có đèn đỏ. Những bao, túi nilon, chai vỏ hộp… khi dùng xong đều được mọi người đem theo đến nơi có thùng rác mới bỏ vào. Các công trình vệ sinh nơi công cộng đều sử dụng hệ thống cảm ứng, khi có người thì mới có nước chảy, khi không có người tự động đóng van như vậy vừa sạch vừa tiết kiệm.

Mỗi người dân đều ý thức được trách nhiệm của mình với đất nước, với xã hội, với mọi người xung quanh.

Mỗi cá nhân đều được tôn trọng. Tại phòng nghỉ ở khách sạn, có 3 tấm biển treo, nhỏ bằng gang tay. Một tấm nêu rõ cần vệ sinh ngay. Một tấm ghi không cần vệ sinh. Một tấm ghi được vào vệ sinh (nhưng chưa khẩn trương). Nhân viên khách sạn nhìn vào tấm biển treo ở ổ khóa phòng nghỉ để thực hiện nhiệm vụ: Nếu là không cần thì họ không tự vào. Nếu là cần ngay thì họ đến ngay kể cả khi chủ nhân đang ở trong phòng. Nếu cần nhưng chưa vội thì khi chủ nhân trong phòng đi vắng, họ mới đến dọn vệ sinh. Du khách luôn nhận được ở họ lời chào, lời cảm ơn và lời xin lỗi.

Tại cửa nhập cảnh ở sân bay có để sẵn một đĩa kẹo thơm mà du khách tự do nhặt vài ba cái để ăn cho thơm miệng. Của cải chẳng đáng bao nhiêu nhưng ý thức giáo dục thì rất lớn.

Singapore chống tham nhũng bằng pháp luật rất nghiêm. Ngoài ra họ còn có biện pháp quy định rất chặt chẽ: các công chức viên chức hàng tháng phải trừ tiết kiệm 40% tiền lương. Khi cần mua nhà, mua xe, làm việc lớn cần nhiều tiền phải làm đơn và có xem xét cụ thể mới được vay tiền. Còn khoản tiền tiết kiệm công chức viên chức vẫn được hưởng khi thôi không làm việc. Quy định như vậy để nếu công chức viên chức tham nhũng thì Nhà nước đã nắm chắc một khoản tiền rất lớn của công chức đó. Vì vậy công chức viên chức không dám tham nhũng.

3.Hoạt động của tổ chức Công đoàn:

Có thể nói: hoạt động Công đoàn Singapore xoay quanh vấn đề giải quyết câu hỏi của đoàn viên: “Vào Công đoàn tôi được cái gì?”

Cũng như tất cả các Công đoàn trên thế giới, phải giải quyết vấn đề bảo vệ lợi ích của đoàn viên. Đoàn viên Công đoàn Singapore (NTUC) được Công đoàn bảo vệ các quyền lợi theo luật định, được Công đoàn đại diện thương lượng với giới chủ về các quyền, lợi ích vật chất, lương, thời gian làm việc, học tập, nghỉ ngơi…

Toàn NTUC có 432.000 đoàn viên và đoàn viên nào cũng có thẻ. Thẻ này có liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ đoàn viên. Khi vào các khu vui chơi công cộng, nhà nghỉ, bãi tắm, sân golf… do Công đoàn quản lý, xuất trình thẻ, đoàn viên được giảm giá. Khi mua 24 mặt hàng thiết yếu tại các siêu thị của NTUC đoàn viên được giảm giá. Số tiền không giảm ngay từng lần mà được theo dõi cộng dồn vào cuối năm. Điều này cho thấy trình độ quản lý đoàn viên rất chặt chẽ, rất cao.

Để giải quyết các vấn đề tài chính cho tổ chức và cho đoàn viên, NTUC lập nên hệ thống các Hợp tác xã trong đó có Hợp tác xã siêu thị. Hợp tác xã siêu thị là bộ phận cấu thành của NTUC do Đại hội hình thành. Các thành viên tham gia siêu thị đều phải là đoàn viên của NTUC nhằm mang lại dịch vụ và nhu yếu phẩm thiết yếu cho người lao động, làm cho họ gắn bó với Công đoàn.

Doanh thu của hệ thống hợp tác xã siêu thị (72 hợp tác xã) mỗi năm một tỷ đôla Singapore với lực lượng nhân viên 5.000 người, cung cấp tất cả các mặt hàng cho xã hội, chiếm 50 – 60% thị phần Singapore. Sau khi trừ thuế, chi phí thì lãi cho các cổ đông là các Công đoàn ngành (63 Công đoàn ngành tham gia góp vốn). Các hàng hóa trong siêu thị đều có mã số và giá cả niêm yết, các nhân viên không thể tham ô, thay đổi, ăn bớt được.

NTUC còn tổ chức các hợp tác xã chăm sóc người già cô đơn (làm từ thiện); hợp tác xã  giữ trẻ để đảm bảo cho người lao động yên tâm làm việc, hàng năm cũng có tặng quà, trao học bổng cho các cháu. Ngoài ra còn có các hợp tác xã: hợp tác xã bảo hiểm Công nhân, có 600.000 người tham gia; hợp tác xã  lựa chọn nhà ở; hợp tác xã cho vay và tiết kiệm; hợp tác xã y tế; hợp tác xã phát thanh tuyên truyền, ra báo riêng… có thể nói NTUC chăm lo cho con người từ khi còn trong bụng mẹ tới khi từ giã cõi đời.

NTUC có Trung tâm giới thiệu việc làm cho người lao động – khi đến nhờ Trung tâm, từ ngày đầu tiên tới khi có được việc làm, người lao động không phải trả một khoản lệ phí nào.

NTUC có cơ quan giải quyết khiếu nại cho đoàn viên như đi mua hàng bị hàng kém chất lượng, đến nhờ cơ quan này can thiệp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

NTUC còn lập ra đội đặc nhiệm giải quyết việc làm nhằm nhanh chóng tìm được việc làm cho người lao động ổn định cuộc sống.

NTUC có hệ thống bãi biển, nhà nghỉ, khu vui chơi giải trí tổng hợp (có cả đánh bạc điện tử) phục vụ người lao động.

Tất cả các công trình này đều do vốn của NTUC đầu tư và thu lãi hàng năm. Việc kinh doanh có lãi cho phép NTUC mở cả siêu thị ở nước ngoài như ở Trung Quốc.

Sân golf là nơi trước đây chỉ dành cho người giàu, nay do Công đoàn quản lý có lãi và người lao động đóng 10$ Sing/tháng thì đều được vào chơi.

Với chiến lược giá thấp nhưng đông người tham gia sẽ tạo nên lợi nhuận mà NTUC hàng năm không những phục vụ được đoàn viên, có lãi lớn, tiếp tục đầu tư mở rộng đồng thời giúp Chính phủ bình ổn giá cả, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Các chủ nhiệm hợp tác xã đều phải qua thi tuyển, đủ khả năng mới được làm. Một trong sáu đời chủ nhiệm hợp tác xã siêu thị Trung ương là ông Gô Chốc Tông, thủ tướng đương nhiệm Singapore (ông là đời thứ 5, có ảnh ở trung tâm hợp tác xã  siêu thị).

Đoàn viên Công đoàn thuộc NTUC đóng đoàn phí mức thống nhất trong toàn quốc: 8$ Sing/tháng (tương đương 76.000VNĐ), mức lương tối thiểu là 1000$ Sing/tháng, lương Bộ trưởng 10.000$ Sing/tháng.

Với 8$/người, Công đoàn ngành được giữ 65% (ở Singapore không có Công đoàn địa phương), cơ quan trung ương được 25% còn 10% gửi vào quỹ lao động Singapore để lo cho người lao động khi bị tai nạn lao động, ốm đau dài ngày. Với cách phân chia tài chính như vậy, cứ phát triển thêm một đoàn viên. Công đoàn ngành có 5,2 $/tháng. Số tiền này để Công đoàn ngành lo cho đoàn viên và tích lũy đầu tư vào các công trình sinh lợi, tiếp tục nhân lên đồng vốn phục vụ đoàn viên.

Công đoàn ngành nào cũng tham gia cùng cơ quan Trung ương làm kinh tế thông qua hình thức góp vốn cổ phần hoặc tự đầu tư (như Công đoàn ngành Thực phẩm và đồ uống Singapore, đơn vị mời đoàn Công nghiệp Việt Nam sang thăm có trụ sở 8 tầng, chỉ sử dụng 3 tầng còn 5 tầng cho thuê lấy tiền cho tổ chức).

Khi gặp khó khăn trong công việc như mối quan hệ giữa chủ và thợ về quyền lợi hoặc chủ với cán bộ Công đoàn đều được giải quyết trực tiếp hoặc thông qua cơ chế 3 bên gồm: Bộ Nhân lực (và một vài Bộ khác) đại diện cho Nhà nước – Giới chủ - Công đoàn đại diện cho công nhân. Cơ chế 3 bên là 3 bên cùng ngồi, cùng bàn tổ chức giải quyết cụ thể một công việc, đảm bảo mối quan hệ hài hòa về lợi ích, cùng có lợi, tránh đình công sẽ gây thiệt hại cho cả 3 bên.

Chính vì vậy mà từ năm 1970 đến nay, Singapore hầu như không có đình công. Đây cũng là một chiến lược để thu hút đầu tư phát triển kinh tế.

NTUC tổ chức đào tạo và đào tạo lại người lao động đáp ứng yêu cầu cho phát triển kinh tế. Các chứng chỉ nghề nghiệp do NUTC đào tạo rất có chất lượng và uy tín khi xin việc làm. Chính vì vậy, NTUC bỏ 1$ vào đào tạo thì Chính phủ giúp thêm 3$.

Với tất cả suy nghĩ và cách làm như vậy, NTUC đã thu hút đại đa số lao động Singapo tham gia và phấn đấu hết 2004 có 500.000 đoàn viên.

4.Đến Singapore nhận thức lại nhiều điều:

Singapore rất hẹp (600km2), người đông (3,6 triệu người), tài nguyên hầu như không có gì ngoài biển cả. Nhưng 3 mặt giáp với Malaysia, nếu chia ranh giới thềm lục địa thì không khác gì chia đôi sông Mekong giữa Lào và Thái Lan. Nhưng kinh tế Singapore rất phát triển. GDP bình quân tính theo đầu người: 38.023$ Sing/người/năm (tương đương 361.000.000 VNĐ), điều đó hoàn toàn do con người. Singapore phải mua đất của Indonesia để lấn biển làm bãi tắm. Ngay tập trận cũng phải thuê ở nước ngoài. Phải mua nước ngọt của Malaysia để xử dụng hàng ngày. Các mặt hàng sinh hoạt hàng ngày đều nhập khẩu. Vào siêu thị Singapo thấy có hồng xiêm, thanh long của Việt Nam, mận của Mỹ, dưa hấu của Malaysia, cua bể của Srilanca…

Chúng tôi hỏi: “Singapore có thể xuất khẩu được gì?”

Anh Henri, Chánh Văn phòng Công đoàn ngành Thực phẩm và đồ uống Singapore suy nghĩ một lát rồi nói:

- Có lẽ nếu xuất khẩu, chỉ xuất được hoa phong lan.

Phong lan ở Singapore được trồng thành từng luống ở các khu vui chơi công cộng, được cấy ghép lên các thân cây cổ thụ dọc đường đi. Phong lan rất đẹp và nhiều.

Để giải quyết bài toán về diện tích, Singapore chỉ có nhà cao tầng, chung cư, biệt thự, không có nhà ống, nhà riêng, không thấy có kiểu tự xây nhà ở. Vì vậy cùng một diện tích giải quyết được cho nhiều người ở và rất dễ quy hoạch.

Để giải quyết nước ngọt, Singapore triệt để tận dụng nước mưa bằng các máng bê tông ở các nơi công cộng, đường phố… Trong lòng máng lớn còn có các tấm chắn cao su cho nước đi qua ngăn lá cây ở lại.

Singapore hầu như không có núi đá nên không có một hang động nào như Thiên Cung hay Phong Nha Kẻ Bàng của ta. Để hấp dẫn khách du lịch, Singapore phải tự tạo nên nét hấp dẫn riêng của mình. Làm vườn chim Judong nuôi rất nhiều chim lạ quý hiếm, có biểu diễn xiếc chim. Tại đây người ta đã đưa nước lên một ngọn núi đá làm thác nước cho khách tham quan.

Làm thành cổ Sentosa trong đó có những người bằng sáp to bằng người thật, du khách thấy sống động như người đang đi đường, rất dễ nhầm người sáp với người thật. Có thủy cung. Có đường cáp treo qua eo biển, có biểu diễn nhạc nước với Laser.

Hàng hóa thật phong phú, hàng năm vào dịp hè có đợt đại hạ giá hàng để thu hút khách tham quan.

Chất xám, tri thức của con người là tài sản quý giá nhất. Con người định ra cơ chế để thúc đẩy xã hội đi lên.

Đến thăm Ban Đối ngoại của NTUC, tiếp chúng tôi là một cô gái chưa đến 30 tuổi, sau khi đưa lên màn hình các hình ảnh, con số theo báo cáo chung, cô sẵn sàng trả lời câu hỏi của cả đoàn.

Đến thăm trung tâm giới thiệu việc làm của NTUC, tiếp chúng tôi là một giám đốc nữ tuổi chưa quá 32. Các chủ nhiệm hợp tác xã đều phải qua thi tuyển, phải có kế hoạch làm ăn có lãi.

Các cán bộ Công đoàn Singapore đều có nhận thức: Lợi ích phải hài hòa giữa chủ, thợ và Nhà nước thì mới phát triển được. Vì vậy có năm Công đoàn chủ trương tăng lương nhưng cũng có năm Công đoàn chủ động bàn với Nhà nước không tăng lương để ổn định kinh tế.

Bằng hệ thống hợp tác xã siêu thị, Công đoàn góp phần ổn định đời sống người lao động, ổn định kinh tế Singapore. Khi đất nước rơi vào khủng hoảng kinh tế, chính hệ thống hàng hóa dự trữ của siêu thị đã góp phần ổn định tình hình.

NTUC rất có uy tín với Chính phủ, Chủ tịch NTUC chính là ông Lim Boong Heng, Bộ trưởng Bộ không Bộ (chỉ đứng sau thủ tướng). Còn thủ tướng Gô Chốc Tông trước đây chính là Chủ nhiệm hợp tác xã siêu thị Trung ương của NTUC. Đến sân gôn Công đoàn còn thấy tên ông Lý Quang Diệu là chủ nhiệm CLB chơi gôn trước đây.

Nghị sĩ quốc hội của Singapore phải biết ít nhất 4 thứ tiếng: Anh, Hoa, ấn, Malaysia vì phải tiếp xúc với cử tri, phần lớn là 4 thứ tiếng trên (trong đó có tiếng Anh là tiếng được học chung trong trường phổ thông, là ngôn ngữ chính của Singapore).

5.Trông người lại ngẫm đến ta:

Tại phiên khai mạc Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, Bác Hồ có nói:

“Nước ta ở về xứ nóng, khí hậu tốt

Rừng vàng biển bạc đất phì nhiêu

Nhân dân dũng cảm và cần kiệm

Các nước anh em giúp đỡ nhiều ”

Sang Singapore mới càng thấy đất nước mình giàu và đẹp, có tài nguyên, có rừng, có biển, có con người cần cù dũng cảm.

Bạn đã đến thăm Công đoàn Công nghiệp Việt Nam năm 2002, bạn đến thăm địa đạo Củ Chi và rất khâm phục con người Việt Nam dũng cảm cần cù. Bạn tin là dân tộc đã có địa đạo Củ Chi thì nhất định sẽ vượt qua khó khăn về kinh tế. Bạn cũng kinh hoàng khi thấy ở thành phố ba người lớn ngồi trên một xe máy dưới 100cm3 mà phóng như bay. Bạn cũng cho biết cách đây trên ba mươi năm ở Singapore cũng như vậy nhưng cảnh sát ngăn chặn rất dữ và tình hình đã ổn định.

Bạn rất ca ngợi phụ nữ Việt Nam đẹp. Chị Susan là ủy viên Ban chấp hành Công đoàn ngành Thực phẩm và đồ uống Singapore, người gốc Hoa, phụ trách công tác đối ngoại. Mặc dù chỉ hoạt động kiêm nhiệm, hàng ngày chị phải đến khách sạn làm việc nhưng cố gắng những ngày nghỉ, giờ nghỉ đến thăm chúng tôi, hỏi ăn có được không, ngủ có được không, có mua sắm gì không và rất ca ngợi phụ nữ Việt Nam với tà áo dài. Chị rất mong được sang thăm Việt Nam nhưng cũng thừa nhận người như chị không thể mặc được áo dài vì béo quá. Còn anh Henri, lái xe đưa chúng tôi đi các nơi nói vui và rất muốn lấy vợ Việt Nam vì đẹp, thương chồng thương con và nấu ăn giỏi.

Chúng tôi cũng đã thực hiện nhiệm vụ mà Ban Đối ngoại Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam giao cho: Tuyên truyền về thắng lợi của công cuộc đổi mới ở Việt Nam, Việt Nam mong muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới.

Trong đêm liên hoan chia tay, tôi đã hát bài “Việt Nam quê hương tôi”. Sau đó cả đoàn lên hát đồng ca với tôi. Trước khi hát, tôi nhờ anh Hải phiên dịch: “ở Việt Nam có bài hát trong đó có lời mời các bạn hãy đến quê hương Việt Nam chúng tôi. ở đó có biển xanh bao la, có cánh đồng lúa vàng bát ngát, có rừng dừa, có người thiếu nữ xinh đẹp…”. Bài hát kết thúc với lời ca: “Đất nước tôi Việt Nam sáng ngời”.

Chia tay, bạn tiễn tới tận cửa soát vé sân bay, nhìn đoàn Việt Nam đi khuất mới trở về. Qua một tấm kính chắn, bạn ở lại, chúng tôi về. Những bàn tay áp với bàn tay lần cuối cùng qua tấm kính. Tôi nhớ câu thơ của Bác Hồ:

“Quan san muôn dặm một nhà

Bốn phương vô sản đều là anh em”./

Tháng 5 năm 2004